De oude stad (slot)

Gister de gevonden foto's van de Oude Stad afgegeven bij Erik van Vliet. Een bevlogen verteller kan ik wel zeggen.
In een kort tijdsbestek kreeg ik een heel verhaal over het ontstaan van de Oude Stad, of eigenlijk de Stad der Oudheid te horen.

Hoewel,eigenlijk weet ik zelf gelukkig ook al het een en ander over de Stad der Oudheid en waren mijn voorgaande verhalen vooral bedoeld om dit themagebied in Dierenpark Amersfoort eens extra onder de aandacht te brengen.

Als rondleider moet je je soms extra verdiepen in de omgeving waarin je werkt. Voor de Stad der Oudheid is het gelukkig zo dat de opzet en doelstelling me erg aanspreken. Hierdoor is het voor mij geen straf geweest om alle extra info die Erik van Vliet rondom het themagebied heeft beschreven door te lezen.
Het thema van de stad is: 'De relatie tussen mens en dier in oude beschavingen'.
De opzet van de stad is ontstaan vanuit de diverse soorten mens/dier relaties. De architectonische achtergrond is door deze gekozen relatievormen ingegeven.

Vier soorten relaties worden behandeld in de Stad der Oudheid.

De vier belangrijkste relatievormen tussen mens en dier vind je hieronder weergegeven.
- HET DIER OP EEN VOETSTUK
Dieren werden vereerd in godsdienst en uit respect voor de natuur.
- DE HUISDIEREN IN DE STAD (Gedomesticeerde dieren)
Gedurende de verschillende beschavingen werden er pogingen gedaan om dieren tot
gebruiksdier te maken. Sommige pogingen waren zeer succesvol, anderen mislukten.
- DE WILDE DIEREN IN DE STAD (Cultuurvolgers)6
De steden in de oudheid werden bevolkt door talloze dieren. Soms was hun aanwezigheid de
mens tot nut. Andere dieren vormden gevreesde plagen.
- DE WILDE DIEREN ROND DE STEDEN
Buiten de steden leefden vreemde en gevaarlijke dieren. De mens was geïnteresseerd in hen.
Jacht, verzameldrift en wetenschap waren de drijfveren.

Ik zal niet al de hierboven beschreven relatievormen verder uitwerken. Maar een paar voorbeelden die ik zelf altijd vertel wil ik hier wel delen.

De relatie tussen mens en dier verschilt van periode tot periode en van beschaving tot beschaving.

Zo heb ik intussen geleerd dat de Romeinen veel wilde dieren uit Noord Afrika hebben weggevangen om die vervolgens in het Colosseum in Rome te laten optreden tijdens bloedige gevechten.
Toen in het jaar 80 het Colosseum in gebruik werd genomen bevonden zich 11.000 exemplaren van allerlei wilde diersoorten in de kooien onder de arena. Door het vangen van dieren ten behoeve van de spelen zijn talloze grote diersoorten in Noord-Afrika uitgeroeid. Olifanten, giraffen, neushoorns en leeuwen vinden wij nu alleen nog maar ten zuiden van de Sahara. Zie ook hier:http://mens-en-samenleving.infonu.nl/sociaal-cultureel/104278-de-verhouding-tussen-romeinen-en-wilde-dieren.html
Bij mijn bezoek aan Rome keek ik dus heel anders tegen het Colosseum aan.

Een ander voorbeeld is het overbrengen van de pest door ratten. Een groot deel van de bevolking van Europa stierf door deze ziekte. Landerijen werden niet meer bewerkt, varkens en koeien verwilderde. De grote roofdieren zoals wolf en beer hadden de ruimte, doordat bossen het landschap overnamen. Ruim 200 jaar had de natuur vrij spel, totdat de Spanjaarden de Armada gingen bouwen. In een recordtijd werden alle 200 jaar oude bossen gekapt en de wilde dieren weer teruggedrongen naar een klein leefgebied.


Ook een mooi voorbeeld is de hond en de hondenkar.
Zo'n 2 eeuwen geleden was het heel normaal honden als trekdier te gebruiken.

De definitieve doorbraak van de trekhond met de hondenkar dateert in Nederland omstreeks 1800. Van andere landen zoals België, Duitsland, Frankrijk, Noorwegen en Zwitserland zijn gegevens bekend, dat er in de periode 1800 tot ± 1950 ook met hondenkarren werd gewerkt. Men gebruikte honden om dat die goedkoop waren. Paarden waren alleen voor de mensen met geld en een hond at gewoon met het gezin mee.
Allerlei lasten en vrachten werden per hondenkar vervoerd. De hondenkar was vooral populair bij; bakkers, kleine boeren, eierhandelaren, expediteurs, rondtrekkende fotografen, groentenboeren, imkers, kaasventers, krantenbezorgers, kruideniers, looiers, marskramers, melkventers, petroleumventers, poeliers, postbezorgers, schoenlappers, slagers, visventers, verhuizers en allerlei andere kleine ambachtslieden.
Bekend is dat de hond met hondenkar lang werden gebruikt voor het bezorgen van brieven en pakketpost en in het leger als trekdier voor mitrailleurwagens. Bron:De hond en de hondenkar
In die periode was het dus heel gebruikelijk om honden onder of voor een kar te spannen. Tegenwoordig is dat weer heel anders. Nu zie je veel honden in een kar achter de fiets.

foto: Janny Kooij

Ook zie ik regelmatig dat honden in een kinderwagen door het park gereden worden. Zo zie je maar dat de relatie mens -dier steeds weer veranderd.
Daarmee veranderd ook regelmatig het beeld van de relatie tussen mens en dier, waardoor het eigenlijk altijd wel boeiend blijft om in de Stad der Oudheid bezoekers iets te vertellen.